2024 Yılında Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadelede Önemli Gelişmeler
2024 Yılında Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadelede Önemli Gelişmeler
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), 2024 yılında kayıt dışı ekonomiyle mücadelede önemli adımlar attı. Saha denetimleri 1,1 milyonu aştı ve 7,4 milyar lira ceza kesildi. Bu denetimlerde, 32 bin 255 kişinin kayıt dışı çalıştığı tespit edildi. Ayrıca, kira gelirleri beyan eden mükellef sayısı 376 bin arttı.
Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadelede Saha Denetimleri
GİB, kayıt dışı ekonomiyle mücadelesini aralıksız sürdürüyor. 2024 yılında gerçekleştirilen saha denetimleri, 1 milyon 125 bin 410 olarak kaydedildi. Bu denetimlerde, vergi kayıp ve kaçağını önlemek amacıyla analizler yapıldı. Denetimlerde tespit edilen uyumsuzluklar nedeniyle 7,4 milyar lira ceza kesildi.
Denetimlerde, 32 bin 255 kişinin hiç vergi kaydı olmadan tamamen kayıt dışı çalıştığı belirlendi. Bu tespitler üzerine gerekli işlemler tamamlanarak 10 milyar lira vergi tahakkuk ettirildi. GİB, bu süreçte denetlenecek mükellef gruplarını belirlemek için ihbar ve şikayetleri de dikkate aldı.
Kira Gelirleri Üzerine Yapılan Çalışmalar
2024 yılında GİB, kira gelirlerine yönelik önemli bir çalışma gerçekleştirdi. İçinde kiracı olduğu değerlendirilen 425 bin konutta yoklama yapıldı. Bu çalışma sonucunda 376 bin yeni mükellefin beyanname vermesi sağlandı. Böylece, beyanname veren mükellef sayısında yüzde 26 artış meydana geldi.
Bu süreçte, 55 bine yakın mükellefin geçmiş yıllara ait kira beyannamesi vermesi sağlandı. Verilen bu beyannamelerle 3,1 milyar lira kira geliri beyan edildi. GİB, kira gelirlerinin doğru beyanı için benzer çalışmaların devam edeceğini belirtti.
Bandrollü Ürünlere Yönelik Denetimler
Bandrol uygulaması, tütün ve alkollü içkilerde 2007 yılından beri sürdürülüyor. Gelir İdaresi, bu ürünlerin kaçak veya kayıt dışı olup olmadığını tespit etmek için denetimlerini aralıksız sürdürüyor. 2024 yılında 16 milyondan fazla sigara ve alkollü içki denetlendi.
Denetimlerde kaçak olduğu tespit edilen 2 milyon sigara ve alkollü içki ürünü ile 120 milyon dal makaron, adli sürecin başlatılması amacıyla kolluk kuvvetlerine bildirildi. Bu denetimler, kayıt dışı ekonomiyle mücadelenin önemli bir parçasını oluşturuyor.
Kayıt Dışı Hasılat İçin İzaha Davet Süreci
GİB, nakdin yoğun kullanıldığı sektörlerde izaha davet ve gönüllü uyum süreçleri başlattı. Fiziki ve sanal POS cihazlarının usulsüz kullanımı veya IBAN yoluyla yapılan tahsilatlarla kayıt dışı bırakılan hasılatlar analiz edildi. Bu yollarla elde edilen ancak kayıtlara yansımayan hasılatlar için mükelleflerden izahat istendi.
Bu kapsamda 137 bin 25 mükellefle temasa geçilerek, 132,5 milyar lira kayıt dışı hasılat için gönüllü uyum ve izaha davet çalışması başlatıldı. İlk aşamada 252 bin 322 beyanname ile 27,3 milyar liralık kayıt dışı hasılatın beyanı sağlandı.
Vergi Cezalarında Artış ve Gönüllü Uyum
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, denetimlerin önemine vurgu yaptı. Geçtiğimiz yıl yapılan düzenlemelerle vergi cezalarında etkinliğin artırılması amacıyla ceza tutarlarında önemli artışlar yapıldı. Kayıt dışı çalışan mükelleflere artırımlı cezalar öngörüldü.
Şimşek, kayıt dışılıkla mücadele çalışmalarının aralıksız devam edeceğini belirtti. Vergide adalet ve verimlilik ilkesi çerçevesinde denetimlerin yeni nesil analiz teknikleriyle süreceği ifade edildi. Bakanlık, vergiye gönüllü uyumu gözetirken kayıt dışıyla mücadele denetimlerini artırmayı hedefliyor.
