İstanbul'da Kentsel Dönüşüm İçin Acil Çözüm Önerileri
İstanbul'da Kentsel Dönüşüm İçin Acil Çözüm Önerileri
İstanbul’da geçtiğimiz hafta yaşanan 6,2 şiddetindeki depremle birlikte gözler yeniden riskli yapı stoku ve kentsel dönüşüme çevrildi. Uzmanlar, İstanbul’da 1,5 milyon konutun yenilenmesi gerektiğini vurguladı. Bu dönüşüm sürecinde en büyük engelin finansman olduğu ifade ediliyor. Kamu-özel işbirlikleri ve minimal imar artışları, çözüm önerileri arasında yer alıyor.
Uzmanlar, kentsel dönüşümün önündeki en büyük sorunun finansman olduğunu belirtiyor. Kamunun sağladığı kaynaklar yeterli değil. Yeni kaynakların bulunması gerektiği vurgulanıyor. “Finansmanı ve maliyeti kendi içinden çıkacak alan bazlı dönüşümle kısa sürede riskli yapı stoğu yenilenebilir” önerisi dikkat çekiyor.
Ekonomik Yetersizlikler ve Dönüşüm Süreci
Kentsel dönüşüm uzmanı Mimar Dr. Nihat Şen, dönüşüm sürecinde karşılaşılan en büyük sorunların başında ekonomik yetersizliğin geldiğini belirtiyor. “Alan bazlı kendi kaynağından çıkan projelere ihtiyacımız var” diyor. Bu tür projeler, daha yaşanabilir ve güvenli binaların inşasını sağlayabilir.
Şen, dönüşüm sürecinin vatandaşı borçlandırmadan gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade ediyor. “Metrekare derdine takılmamak gerekiyor” diyerek, dönüşümün daha hızlı ve etkili bir şekilde yapılabileceğini vurguluyor. Bu süreçte, vatandaşların konfor alanlarından feragat etmesi gerektiği belirtiliyor.
Belediyelerin Rolü ve Şeffaflık
Belediyelerin, kentsel dönüşüm sürecinde önemli bir rol oynaması gerektiği ifade ediliyor. Şen, “Belediyeler bu sürecin başlatılmasında, yapımında ve arabuluculuk vazifesi görerek vatandaş ile müteahhit arasında sıkıntı yaşanmadan her türlü paketi hazırlayacak” diyor. Bu süreçte, vatandaşların hak mağduriyeti yaşamaması için şeffaf bir iletişim kurulması gerektiği vurgulanıyor.
Dirençli kentsel oluşumun sağlanabilmesi için önce zihniyet dönüşümünün gerçekleştirilmesi gerektiği ifade ediliyor. “Can ve mal güvenliği riskini ortadan kaldırıcı, hizmet ve refah odaklı hareket edilmeli” deniliyor. Bu yaklaşım, dönüşüm sürecinin daha sağlıklı bir şekilde ilerlemesine katkı sağlayabilir.
KDV Muafiyeti ve Finansman Modelleri
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, kentsel dönüşüm finansmanının oluşmadığı sürece sağlıklı bir süreçten söz edilemeyeceğini belirtiyor. “KDV, tarife ve ücretler konusunda tam muafiyet sağlanması dönüşümün önündeki engellerin kaldırılmasına yardımcı olacaktır” diyor. Bu durum, dönüşüm sürecinin hızlanmasına katkı sağlayabilir.
Şişik, kamu-özel işbirlikleri ve özel sektörün ilgisini çekecek minimal imar artışlarının önemli çözümler olduğunu ifade ediyor. Bu sayede, kamuya ait finansman kaynaklarının daha etkin bir şekilde kullanılmasının önü açılabilir. Kentsel dönüşüm sürecinde ruhsat harçlarından muafiyet sağlanması gerektiği de vurgulanıyor.
Yeni Daire Çıkarma Modelleri
Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) Kurucu Başkanı Sinan Türkkan, imar artışı ile çözümün mümkün olmadığını belirtiyor. “Müteahhit ile vatandaşın karşılıklı feragat göstererek finansmanı kendi içinden çıkan dönüşüm ya da güçlendirmenin mümkün olduğunu” ifade ediyor. Bu tür yaklaşımlar, dönüşüm sürecinin hızlanmasına katkı sağlayabilir.
Türkkan, “Çeşitli modeller olabilir. Mesela, diyelim ki 10 daireli bir binada hak sahipleri ilave 5-10 metrekareden vazgeçtiğinde, apartman çok küçülmeden 2 daire daha çıkabiliyor” diyor. Bu durum, hem müteahhit hem de vatandaş için maliyetlerin düşürülmesine yardımcı olabilir. Bu tür önerilerin, dönüşüm sürecini hızlandırması bekleniyor.
